معرفی ارگ قورتان
ارگ قورتان در ۱۲کیلومتری شهر ورزنۀ اصفهان قرار دارد و بعد از ارگ بم کرمان، دومین ارگ خشتی بزرگ ایران به حساب می‌آید. حاکمان ارگ‌ها را تودرتو می‌ساختند تا بتوانند از مردم و شهر خودشان دربرابر دشمنان محافظت کنند. در ادامه تاریخچۀ مختصری از قلعۀ قورتان و ویژگی‌های این بنا را با هم مرور می‌کنیم.
قورتان در واقع گورتان بوده به‌معنای محلی که گورهای زیادی داشته و جزو شکارگاه‌های بهرام گور بوده است و قدمت آن به همان دوران حاکمیت بهرام پنجم ساسانی یعنی قرن چهارم برمی‌گردد. ارگ قورتان را مجموعه‌ای تاریخی است که در ۱۲کیلومتری شهر ورزنه و در روستای قورتان واقع شده است. این ارگ شامل سه مسجد و دو قلعه خان‌نشین و یک بازار است. نکتۀ جالب این است که هنوز مردم در محوطۀ این ارگ زندگی می‌کنند و جزو آثار فهرست ملی ایران است.
علت نامگذاری آن به قورتان چیست؟
احتمالاً در ادبیات دوران دبیرستان نام «بهرام گور» را شنیده باشید. بهرام پنجم، از حاکمان ساسانی، به‌دلیل توانایی در شکار گورخر، به این نام خوانده می‌شد و منطقۀ قورتان به‌دلیل داشتن تعداد گورخر فراوان یکی از شکارگاه‌های بهرام گور بوده و البته حاکم همین منطقه هم بوده است. به همین دلیل نام آن گورتان بوده (یعنی محلی که گور دارد) و قورتان را معرب‌شدۀ «گورتان» می‌دانند. البته برخی معتقدند قورتان از واژۀ قورخانه به‌معنای اسلحه‌خانه یا انبار مهمات گرفته شده است چون این مکان برای انبار سلاح به کار می‌رفته است.
مردم شهر قوتان علاوه بر فارسی به زبان ولاتی یا ورزنه‌ای نیز صحبت می‌کنند که ریشۀ آن به فارسی قدیم و پهلوی بازمی‌گردد.
تاریخچۀ قلعۀ قورتان
با توجه به سفالینه‌های به‌دست‌آمده طی کاوش‌های باستان‌شناسی در این منطقه، قدمت سکونت در محدودۀ این روستا به دورۀ هخامنشی برمی‌گردد ولی قدمت خود ارگ تاریخی قورتان به قرن چهارم هجری و دوران حاکمیت دیلمیان برمی‌گردد که در دوران هرج‌ومرج محل تأمین امنیت و زندگی بیش از ۵۰ خانوار بوده است. این ارگ تا سال ۱۳۳۵ شمسی هم مسکونی به حساب می‌آمد و پس از انتقال مردم به خانه‌های جدید، خانه‌های قدیمی ارگ به محل نگهداری دام و انبار غله تبدیل شد. در حال حاضر، در قسمت جدید قلعه نیز نزدیک ۱۰خانوار سکونت دارند که این بخش از قلعه نسبت به بخش قدیمی آن سالم‌تر است.
بازدید از این قلعه رایگان بوده و بهتر است در روشنایی روز از آن بازدید کنید چون امکانات نورپردازی در شب وجود ندارد.
پرسش‌های متداول
قلعه قورتان کجاست؟
قلعه قورتان در ۱۲کیلومتری بومگردی خانۀ نگار در شهر ورزنۀ اصفهان قرار دارد.
هزینه بازدید از قلعه قورتان چقدر است؟
بازدید از قلعه قورتان رایگان است.
کویر ورزنه کجاست؟
کویر ورزنه نیز در ۱۲کیلومتری بومگردی خانۀ نگار قرار دارد و فاصلۀ آن تا قلعۀ قورتان ۲۵کیلومتر است.
